Still Here – een zorgalliantie voor de Zenne-rivier
Natural Contract Lab (NCL) heeft sinds 2023 gewandeld met de Zenne rivier en zijn verwante gemeenschappen, inclusief mensen, libellen, wilgen, mussen, regen, duizendknopen, netels… gezien en ongezien. Van zijn oorsprong, onder een wilg in Naast tot zijn samenvloeiing, daar waar de rivier splitst van andere waterlichamen.
STILL HERE is is een vluchtig proces dat de zintuiglijke affectie voor de Zenne en zijn aanverwanten tracht te herijken, om water ecosystemen en hun betekenisvolle relaties te erkennen. STILL HERE besteedt aandacht aan de rivier en wordt een gedeelde ervaring om huidige systemen van bestuur en management te ontleren maar ook een gelegenheid voor de rivier om ons de opkomende golven van zorg aan te leren. Er wordt ruimte en tijd gegeven om te rouwen en ons waterverlies te erkennen door walking-with*, het voelen en het luisteren naar de rivier. We bewaken een zekere wederkerigheid en leren via de verschillende wezens hoe zorg te dragen voor elkaar. We stellen de volgende vraag: hoe kunnen we onze poreuze lichamen voorbereiden om andere manieren van zorg en bestuur aan te leren via de rivier?
In 2025 probeert STILL HERE alliance de vertellers en beheerders van de Zenne rivier te worden. Toch blijft deze gedachte opkomen: kunnen onze herinneringen aan het water, onze verhalen, liedjes en rituelen een legitieme beheersovereenkomst worden? Als een artistiek experiment fabuleert STILL HERE een voorwoord, zowel een juridische tekst alsook een relaas en een repertoire van scores samengesteld door waterherinneringen, liedjes, de mondelinge geschiedenis van de rivier en vergankelijke sculpturen.
De relatie met de rivier heeft sinds 2023 een evolutie gekend met een lopend Protocol of Reciprocal Care voor waterlichamen met de hierna genoemde fases. Tijdens het proces worden we vertellers maar ook vaten langs dewelke we herinneren en erkennen dat de Zenne rivier hier nog steeds is.
Fase 1: Walking-with “Ecologieën van rouw, solidariteit en zorg”
Kunnen rouwprocessen ons helpen om op een rustige en meer zorgende manier te leven in relatie tot onze rivieren? Terwijl ons voelend lichaam zich begint te aligneren met de diepe tijd van de rivier, houden we een rouwcirkel om de landschappen die we hebben verloren te herinneren en te erkennen. Hier beginnen we te bewegen met de stroom van solidariteit en empathie, om de verwikkelingen van verlies collectief te verwerken met de Zenne rivier en in dankbaarheid op te komen voor het kwaad dat de Zenne rivier heeft moeten ondergaan.
Inschrijven voor deze walking-with zijn nu gesloten.
Fase 2: Walking-with “Rivier verwantschap, het verwonderen over en verzinnen van zorgvormen”
Hoe kunnen we leren van rivier verwantschap? Wanneer we het voelend lichaam openen naar de meersoortigen, leren we de vormen van zorg tussen zijn bewakers kennen: de bomen, de netels, stenen, wind, modder, libellen… Het kan zijn dat we het concept “Ik ben de rivier en de rivier is mij” nog niet volledig belichamen maar we krijgen wel de mogelijkheid om te evolueren naar een conversationele cirkel door het vertellen van verhalen en zintuiglijke beelden om ons denken meer te openen naar niet-lineaire meersoortige verwikkelingen om verhalen van verwantschap en beheer te fabuleren.
Fase 3: ZENNE AGORA “Een alliantie en een raad van onstaan”
Kan een groep voor de rivier een alliantie worden, verbonden door de zorg voor de Zenne rivier, en is onze liefde voor de rivier zelfs legitiem voor de herkenning van de legale rechten van de Zenne rivier? In deze bijeenkomst beginnen de verhalen van mensen en wezens, van de oorsprong tot zijn samenvloeiing, de waters te roeren met als doel: het reactiveren van de herinnering en de verstrengeling van de verschillende kanten van de rivier nieuw leven in te blazen.
Fase 4: Walking-with “Herinneren en onstaan/tot stand komen” (2025)
Hoe worden de stenen, de netels, de bomen, de wind, de modder zich bewust van onze aanwezigheid? Hoe willen we herinnerd worden door de rivier? We beginnen met onze verhalen te weven met netels en klei, exploreren vormen van oraliteit, “geschiedenis van het luisteren”, liederen en ontastbare archivering. We worden vaten van de rivier en weven een overeenkomst van beheer voor de Zenne rivier.
Inschrijven voor fase 4 van het project zijn nu gesloten.
Fase 5: Samenvloeiing van stewards van de Zenne rivier worden (20/09/2025)
In deze samenvloeiing roeien we op de rivier met kanoes en bedanken we de rivier voor alle lessen en manieren van zorg die we hebben geleerd. We maken offers van vlechten, onze beheerdersovereenkomst en weven onze verhalen samen met de planten die in alle walking-with’s onze bondgenoten zijn geweest, van oorsprong tot samenvloeiing.







Credits
Natural Contract Lab is in 2021 geïniteerd door Maria Lucia Cruz Correia in lopende co-creatie met een transdisciplinaire groep, inclusief de SZenne rivier (bondgenoot/ leraar), vinny jones (sensorische scenografie/dramaturgie), Brunilda Pali (restoratieve gerechtigheid), Lode Vranken (ontwerp/filosofie), Margarida Mendes (onderzoek/sonische begeleiding)
Still Here team: Saartje Monden (Rivier bewaker/Pedagogieën), Flore Herman (mediatie dramaturgie), Matteo Deblasio (ontwerp rivier schip/voorstelling), Thessa Kruger (stagair), Marzia Dalfini (ontwerp), Jef Seghers LDR Advocaten (Szenne Living Bill) Christel Stalpaert (veelvuldige denker) Melanie Ganino ( artistiek assistent) Laura Eva Meuris (wever)
Productie: Hiros Coproductie: VierNulVier, workspacebrussels, Kanal Centre Pompidou, Sint Lucas Antwerpen School of Arts KdG, UGent: Onderzoek Centrum S:PAM (Studies in Podiumkunsten & Media) Lokale partners: Gemeenschapscentrum De Rinck, Centre Culturel de Soignies Gesteund door: Vlaamse Gemeenschap, Erfgoedcel Mechelen, Zenne Archives of Rijksarchief Brussel (BE), European Forum for Restorative Justice (EFRJ, Marie Toussaint, Lid van het Europees Parlement (Greens/EFA).
Vorige medewerkers: Marine Calmet (rechten van de natuur), Evanne Nowak (ecologische rouw), de rivieren Rhone, Tejo, Zenne, Lieve, Aa en Sejoumi meer